Psychoterapia psychodynamiczna opiera się głównie o relację terapeutyczną i dialog terapeutyczny, mający na celu pomoc pacjentowi w rozumieniu sposobów tworzenia przez niego sądów dotyczących rzeczywistości wewnętrznej i zewnętrznej. Oddziaływania werbalne terapeuty służą nadaniu nowego rozumienia doświadczeniom pacjenta pojawiającym się w trakcie sesji.
Terapia psychodynamiczna jest jedną z mieszczących się w ramach „talking cure”, czyli jej podstawowym narzędziem jest rozmowa.
W zakres form terapii psychodynamicznej wchodzą zarówno terapia ekspresywna jak i na drugim biegunie, terapia wspierająca (poradnictwo, wyrażanie sądów o rzeczywistości, psychoedukacja). Pośrednią formą jest psychodynamiczna terapia krótkoterminowa, z aktywnym terapeutą – trwająca maksymalnie 24 sesje, lub pół roku.